dinsdag 22 januari 2013

Eerlijke foto's

Je kunt het niet vaak genoeg benadrukken: gebruik op openbare media nooit zo maar foto-, beeld- en geluidsmateriaal als je daarvan de rechten niet hebt. Het gaat immers zo makkelijk. Alles lijkt gratis op internet: je vindt een afbeelding, een geluidstrack of video en wilt die plaatsen op je blog of website. Simpel plakken en embedden is meestal mogelijk. Maar pas op, het feit dat het technisch kan wil niet zeggen dat het juridisch mag. Je kunt tegen problemen op lopen. Er zijn inmiddels ook op het terrein van de fotografie, net als in de muziekwereld, bewegingen om een en ander - desnoods met juridische claims - te regelen. Ook in Nederland. Fotografen die zijn aangesloten bij ANP en Hollandse Hoogte hebben hiervoor bijvoorbeeld de site Eerlijkefoto.nl in het leven geroepen. Het is de fotografen menens, ze willen illegaal gebruik van foto's veel strenger laten aanpakken. De initiatiefnemers van de site- hebben een gespecialiseerd bedrijf ingehuurd dat met de nieuwste technologische middelen gestolen foto's en/of (deels) gekopieerde beelden gaat opsporen, op basis van beeldeigenschappen. Mensen of organisaties bij wie zulke foto's worden aangetroffen, kunnen claims tegemoet zien. Je kunt wel het materiaal op de site Eerlijkefoto.nl gebruiken, maar je betaalt hier dan een symbolisch bedrag voor. De foto's van Eerlijkefoto.nl mogen op geen enkele manier commercieel worden toegepast en zijn alleen beschikbaar in lage resoluties, stelt de site.

Dit initiatief maakt duidelijk dat je erg op moet passen - ook als scholier - met het openbaar maken van materiaal dat niet door jou is gemaakt. Slaat de schrik je nu om het hart en wil je achteraf checken waar een foto, die jij gebruikt hebt voor je blog of een digitale presentatie, oorspronkelijk vandaan komt? Met TinEye Reverse kun je proberen de bron van een foto of afbeelding terug te vinden. Hierna kun je alsnog besluiten om toch maar naar ander beeldmateriaal te gaan zoeken. Dat zoeken met TinEye lukt helaas lang niet altijd, maar in veel gevallen krijg je toch de sites waar het origineel op staat.

Er zijn ook speciale websites waar je wel gratis afbeeldingen, fotomateriaal en clipart kunt downloaden. Opsommingen van enkele van deze sites vind je onder meer op Symbaloo, bij André Manssen,
 Royalty Free Music and Images en Media en Technologie in het onderwijs. Ook Flickr Creative Commons biedt open materiaal aan. Gratis betekent echter ook voor deze bronnen niet dat je de foto zo maar mag hergebruiken of publiceren. Je zou je echt moeten aanleren om vanaf nu altijd de licentie te lezen waaronder je het materiaal mag hergebruiken. Flickr maakt bijvoorbeeld gebruik van de Creative Commons Licentie. Soms zijn er dan beperkingen, in bepaalde gevallen mag je de foto niet bijsnijden of anderszins veranderen. Dit staat echter altijd duidelijk op de site of bij de afbeelding. Bij overtreding van deze regels kun je alsnog in de problemen komen.

Er komen meer en meer inititiatieven om eenvoudiger te zoeken in ‘open’ materiaal. Het op dit blog eerder vermelde Open Bibliotheken werkt met een zoekmachine waar je vrij beschikbaar materiaal kunt vinden. Onder Bronnen en dan Film, Foto of Geluid zie je uit welke bronnen de zoekmachine van Open Bibliotheken put.

Nu denk je: ja, maar ik ben geen gewone gebruiker, ik ben docent. Mag je als docent bij het maken en/of arrangeren van eigen leermiddelen beelden, materialen, teksten van anderen gebruiken en hergebruiken? Nee, dankzij het bestaan van auteursrecht, mag dat dus niet. Maar hoe weet je nou hoe een en ander in elkaar steekt?  Je kunt daarvoor een online cursus digirecht volgen, zodat je in elk geval niet voor nare verrassingen komt te staan bij het publiceren van jouw digitaal lesmateriaal. Klascement heeft een overzicht van vrij te gebruiken foto, film- en geluidsmateriaal beschikbaar op de site en ook bij Kennisnet vind je veel relevante informatie


Geen opmerkingen:

Een reactie posten