Lesideeën over de Gouden Eeuw

De Gouden Eeuw valt grofweg samen met de 17e eeuw. Tijdens deze periode had de Republiek der Nederlanden een vooraanstaande rol in de wereldpolitiek. Vooral door de nijverheid en de koloniale handel werd de Republiek een welvarend land. De Nederlandse zeemacht kende in deze periode haar hoogtijdagen. De Gouden Eeuw was een eeuw van wereldhandel met de oprichting van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) en de West-Indische Compagnie (WIC), economische bloei, rijkdom, zilver, regenten, culturele en religieuze diversiteit, florerende wetenschap, hoogwaardige schilderkunst en de aanleg van de Amsterdamse grachtengordel. Maar De Gouden Eeuw had ook een donkere kant: het was ook een eeuw van slavernij en oorlogen.

De NTR en de VPRO zonden onlangs twee series uit: 'De Gouden Eeuw', een dertiendelige documentaire met Hans Goedkoop en de historische comedy voor alle leeftijden 'Welkom in de Gouden Eeuw', met Plien van Bennekom als Dorine Goudsmit. Beide series hebben een eigen website, waar je een glossy met het jaarlijkse nieuws vanaf 1585 tot 1688 kunt vinden. Met dit materiaal kun je in je lessen de Gouden Eeuw fantastisch inleiden. De Walburgpers gaf ook nog het gelijknamige boek uit bij de serie ‘De Gouden Eeuw’ (in de Mediatheek te leen).



Veel sites hebben dossiers rondom het thema Gouden Eeuw. Onder meer Isgeschiedenis, het Amsterdams Museum, Schooltv, de Koninklijke Bibliotheek en het Nationaal Historisch Museum bieden uitgebreid informatie over deze periode. De Webexpo van het Nationaal archief presenteert een keuze van bijzondere, aangrijpende en mooie archiefstukken uit het Nationaal Archief. Je ziet verdragen, verslagen, brieven, kaarten en foto’s. Filter hier op thema Gouden Eeuw.

De Google Earth van de Gouden Eeuw was de Atlas De Wit. Dit is een unieke, historische atlas van cartograaf Frederick De Wit met 158 stadsplattegronden, stadsgezichten en gravures uit de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden (het huidige Nederland, België en Frans-Vlaanderen). De online versie vind je hier.

Speciaal voor de klassen 11 en 12 havo/vwo is er Het spel van de Gouden Eeuw voor iPhone, iPad en iPod. Lesmateriaal vind je ook op de site van het Amsterdams Historisch.

De aanloop naar de Gouden Eeuw was natuurlijk de Opstand tegen Spanje. De Universiteit Leiden heeft een website gewijd aan de Tachtigjarige Oorlog. Hier vind je de volledige tekst van het (uitverkochte) in 1995 uitgegeven Opstand der Nederlanden, 1555-1609, begrippenlijsten, bronnen, een tijdbalk, kaartmateriaal en spreuken en zegswijzen. Willem van Oranje gaat in Religie, rebellie en Republiek (1500-1600), een serie over Het verleden van Nederland, de strijd aan met de Spaanse koning Filips II. Speciaal voor de mavo klassen 7 en 8 is er een histoclip over de opstand. 

Ook de Amsterdamse grachtengordel onstond in de Gouden Eeuw. Op de tekentafel werd de grachtengordel ontworpen en het duurde uiteindelijk 50 jaar om het project te bouwen. Dit jaar vieren we het vierhonderdjarig bestaan.

Over de VOC en WIC is een dossier te vinden op Geschiedenis24. De geschiedenis van de VOC wordt uitvoerig behandeld op de site van het kenniscentrum van de VOC. Hier vind je ook het thema Slavernij en slavenhandel onder de VOC. Twee webkwesties over slavenhandel vind je hier en hier.

Zie ook: Lesidee: Slavernij