dinsdag 18 juni 2013

Wordt mediawijs met medialogica

Echt of onecht, that’s the question. Het is een vraag die in het digitale tijdperk steeds moeilijker valt te beantwoorden. Is die banksite waarop ik inlog een namaakwebsite, bedoeld om mij van mijn geld te beroven? Geeft dat YouTube filmpje de feiten weer, of is het propaganda? Is die foto in de krant nu echt of is hij gemanipuleerd? En, die website van die organisatie, is dat een nepsite? 
Kunnen we eigenlijk de media nog vertrouwen? De media dienen als gids om greep te krijgen op de werkelijkheid, ze bepalen in belangrijke mate ons beeld van de werkelijkheid. Zij moeten een betrouwbare gids zijn. Hoe verhoudt het beeld dat zij schetsen zich tot de werkelijke wereld? Welke mechanismen zijn er aan het werk? Het beeld dat de media van de werkelijkheid toont, kan soms een nieuwe werkelijkheid worden. Dat heet met een duur woord medialogica en wie goed kijkt ziet dat mechanisme vaak opduiken. Soms onbewust, maar ook wel bewust wordt er een loopje genomen met de feiten.
Argos tv onderzoekt in Medialogica aan de hand van concrete voorvallen het verschil tussen de werkelijkheid en het beeld dat media daarvan schetsten. In de uitzendingen worden verschillende spraakmakende onderwerpen behandeld als: Project XEuropa, van vriend tot vijand en Marokkaanse reljeugd. Marc Josten (eindredacteur van het programma) zegt op socialisme.nu: “Als de afgelopen tien jaar een ding echt heeft gespeeld, dan is het dat beelden steeds belangrijker zijn geworden dan feiten”. Met “beelden” bedoelt hij: het ontstaan van publieke opinie, omdat beleidsmakers, journalisten en consumenten zich bewust of onbewust aanpassen aan de kaders en de regels van de media (uit: hoorcollege Medialogica, Marc Josten). Het is dan ook van groot belang dat onderzoeksjournalistiek de macht blijft controleren en de juiste vragen stelt.

De site van Argos tv biedt voor lessen maatschappijleer of mediawijsheid een keur aan cases. Mediabegrip als onderdeel van mediawijsheid staat hier centraal. Tevens vind je op de site twee inleidende hoorcolleges van Marc Josten over journalistiek en het eerder genoemde medialogica en de integrale uitzendingen van het seizoen 2012. Op Uitzending Gemist vind je ook de afleveringen van 2013.

Owen Schumacher onderzoekt in de serie Nep ook wat niet echt is in de wereld. In de eerste aflevering staat de geloofwaardigheid van het bombardement aan foto's dat dagelijks op ons af komt centraal. Owen wil weten hoe een gemanipuleerde foto in 1917 de wereld kon overtuigen van het bestaan van elfjes. Zelf vervalst hij met het grootste gemak de duurste foto die er op dit moment in de wereld te koop is. Maar wat is er dan nog wel echt in de fotografie? Bij World Press Photo probeert Owen daar achter te komen. De Engelse fotografe Alison Jackson heeft lak aan echtheid en maakt provocerende foto's met dubbelgangers van beroemde mensen. Tijdens een fotoshoot in Londen krijgt Owen plotseling zelf ook een rol als vervalser van de werkelijkheid.

Get Microsoft Silverlight
Bekijk de video in andere formaten.


Iemand zelf digitaal voor de gek houden is trouwens ook heel makkelijk. Met Newsjack kun je de inhoud van een bestaande krant- of nieuwssite “tijdelijk” veranderen. Je kunt de tekst veranderen en er andere foto’s aan toevoegen. De opmaak en lettertype blijft gelijk, zodat niemand op het eerste gezicht ziet dat de site gemanipuleerd is. Je kunt je gemanipuleerde nieuws ook nog eens publiceren via een link als je op Share Remix klikt. Je kunt de link aan iemand anders sturen die vervolgens na 10 seconden de volgende medededeling boven in beeld krijgt: You’ve been Newsjacked. Die persoon kan daarna weer gewoon terug naar de oorspronkelijke tekst. Ook met Flexfonts - zoals ik al in een eerdere blogpost meldde - kun je spelen met lettertypes uit bestaande logo’s. Deze kun je downloaden en bijvoorbeeld in Word gebruiken of je gaat direct online aan de slag. Je kunt hiermee je eigen (onofficiële) poster van je favoriete merk maken. Ook zijn er veel opdrachten te bedenken met fotobewerkingssoftware.
Het is heel leerzaam om de leerlingen te laten ervaren hoe makkelijk het in het digitale tijdperk is om de feiten te manipuleren. Wijs de leerlingen wel op hun verantwoordelijkheid en houdt de “grappen” netjes. Bedreigingen of kwetsende inhoud worden nooit geaccepteerd.

Meer hierover in de Mediatheek: Bruijn, C. de, Van Tofu krijg je geheugenverlies; Hamelink, C.J., Regeert de leugen? en Ginneken, J. van, Verborgen verleiders. Hoe de media je sturen. Deze uitgaven zijn voor iedereen te leen.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten