Online privacy

Mogen anderen eigenlijk weten met welke zoektermen jij gisteren hebt gezocht? En, ben jij iemand die zich er over verbaast dat iedereen zo maar kan zien wat jij op sociale media hebt gezet? Als je offline met een vriend over een kennisje roddelt, doe je dat dan in een open microfoon? Natuurlijk niet, lijkt mij, maar in het dagelijks offline leven is de scheidslijn tussen privé en publiek blijkbaar veel duidelijker dan online. Er is geen mens, die bij het aanmaken van een nieuw account, aarzelt bij het aanvinken van ‘akkoord’ zonder eerst de voorwaarden te hebben gelezen. Toch zou je bijvoorbeeld nooit zo maar je paspoort of id-kaart uit handen geven. Tenminste, daar ga ik dan maar van uit. Je laat - neem ik aan - ook je deur niet openstaan als je ‘s ochtends weg gaat. Ruim 80% van de jongeren onder de 20 jaar gedraagt zich op internet echter wel op een onveilige manier. Zo gebruiken ze bijvoorbeeld hetzelfde wachtwoord voor al hun accounts. Ze houden geen rekening met de bescherming van hun persoonsgegevens en ze maken slechts zelden een back-up. Dit blijkt uit het vorig jaar gehouden onderzoek 'Onderhoud en veiligheid van uw digitale omgeving' van leerlingen van het ROC ID College in Woerden (Bron: Informatie Professional). Ander onderzoek wijst uit dat jongeren van 12 tot 16 zichzelf wel verantwoordelijk vinden voor een veilige en sociale internetomgeving. Daarnaast leggen ze een deel van de verantwoordelijkheid ook neer bij de overheid en bedrijven die sites exploiteren (Safer Internet Day, 2013).

Privacy ligt online dus allemaal wat ingewikkelder en het kost ook nog eens veel tijd om je er in te verdiepen waar en hoe de privacyinstellingen van alle apps en software werken. Toch is het heel belangrijk om je daar meer bewust van te worden, want je kunt zelf een hoop doen. De consumentenbond heeft een goede, duidelijke handleiding uitgegeven getiteld Online Privacy: onbespied op internet (in de Mediatheek te leen). Met deze handleiding kun je er voor zorgen dat ook jouw digitale leven privé blijft en je daardoor in elk geval niet in de problemen komt. En pas daarbij dan ook je offline gedrag aan want wist je bijvoorbeeld dat als je jouw computer onbeheerd achterlaat, je wachtwoord laat rondslingeren of iemand over jouw schouder laat meekijken, diegene die hiervan misbruik maakt niet strafbaar is? Het boek behandelt verder alle onderwerpen rond privacy en wetgeving, maar ook welke instellingen aangepast moeten worden voor het veilig surfen, e-mailen en onderhouden van contacten op de bekende vriendensites. Naast het werken op je pc wordt er ook aandacht besteedt aan het mobiele internetgebruik binnens- en buitenshuis en het gebruik van een smartphone.

Naar aanleiding van het boven genoemde onderzoek van het ROC is in samenwerking met ICTWaarborg Nederland Veilig Online opgezet. Hier vind je veel informatie, maar je kunt ook beginnen met de checklist privacy die de Consumentenbond op internet heeft gezet. Je komt dan tevens bij een stappenplan om je Facebook veiliger te maken. De consumentenbond heeft ook video’s online gezet die bij het boek Online Privacy horen. In luttele minuten worden cookies en tracking uitgelegd en wordt je stap voor stap verteld hoe je je instellingen kan veranderen. Dankzij de vele tips en stappenplannen met duidelijke illustraties en verwijzingen naar instructiefilmpjes op de website van de Consumentenbond kan iedereen zich op alle fronten wapenen tegen een inbreuk op zijn online-privacy.

Er zijn intussen zeer vele initiatieven om je bewust te maken van het beschermen van je online veiligheid. Meer algemeen gaat mijnprivacy van het College bescherming persoonsgegegevens in op de bescherming van je persoonsgegevens. Hier vind je echter ook informatie over privacy op internet en wat je kunt doen als die wordt geschonden. Bits of Freedom (BOF) is een burgerrechtenbeweging die opkomt voor vrijheid en privacy op internet. Deze grondrechten zijn onmisbaar voor je ontplooiing, technologische innovatie en de rechtsstaat, aldus BOF. Maar die vrijheid is niet vanzelfsprekend. Je gegevens worden opgeslagen en geanalyseerd. Je internetverkeer wordt afgeknepen en geblokkeerd. Bits of Freedom zorgt ervoor dat jouw internet jouw zaak blijft, aldus de organisatie Je kunt ook hier veel informatie vinden om ook vrij te kunnen blijven mailen, surfen en bloggen. Kijk in elk geval eens naar de tools die jouw voetsporen verkleinen.

Veilig internet voor kinderen is een van de focusgebieden binnen de programmalijn Digiveilig vanuit haar rol als Nederlands Safer Internet Centre, gecofinancieerd vanuit het Safer Internet Programme van de Europese Commissie . Binnen Digiveilig worden (voorlichtings)activiteiten ingericht om kinderen, ouders en docenten bewust te maken van online gevaren en de maatregelen die zij hier tegen kunnen nemen. Wil je meer informatie over wat je als privégebruiker allemaal nog meer kunt doen, kijk dan ook eens op Digibewust, onderdeel van het programma Digivaardig en Digiveilig.

Verder kun je - zoals je bij de tools van BOF al zag - je zoekmachine aanpassen. Al langer bestaat startpagina van Ixquick, waar je gewoon de webresultaten van Google krijgt in volledige privacy. Onlangs werd Disconnect gelanceerd, dat je als extensie in je Chromebalk kunt zetten. Standaard kun je dan zoeken met Disconnect Search.



Ook Blippex is nieuw. De makers van Blippex waarderen sites op basis van de tijd die mensen er doorbrengen. Het gaat niet om links tussen machines, maar wat mensen interessant vinden. Blippex biedt verder veel meer privacy dan Google Search. Blippex legt geen IP-adressen en eerder bezochte sites van gebruikers vast, maar houdt alleen bij hoe lang iemand op een site verblijft (Informatie-Professional, 08-2013).

Nadat je alles veilig hebt ingesteld en je je gedrag hebt aangepast kun je toch nog in de problemen komen. Bij problemen als pesten en lastigvallen gebruik je de Meldknop. Deze staat standaard als link op elke pc op school onder Mediatheek. De Meldknop kan nog wel wat meer naamsbekendheid gebruiken want uit onderzoek, waarin onder meer de Meldknop werd geëvalueerd, bleek dat slechts twee op de tien jongeren en ouders wel eens van de Meldknop hebben gehoord.

Zie ook: Panopticon - de docu over jouw privacy (57 min.) of het Belgische Click Safe
Meedoen aan een MOOC over online privacy?