woensdag 13 november 2013

Toekomstvisie



Bovenstaande video is weliswaar al weer ‘oud’ nieuws, maar komt nog steeds een beetje als science fiction over. Of wij in de toekomst overal zo gaan winkelen hangt natuurlijk van heel veel factoren af, maar technisch gezien is het in elk geval mogelijk. We hebben in de Mediatheek nogal wat boeken en dvd’s over hoe de toekomst er uit zou kunnen zien met nieuwe technologieën. Groeten uit 2030 bijvoorbeeld is een zeer leesbaar (ook middenbouw) en onlangs door de Mediatheek aangeschaft boek van Jan Paul Schutten. De auteur duikt de wondere wereld van de wetenschap in en laat zien wat er in de toekomst allemaal mogelijk is. Die toekomst wordt voor een groot gedeelte vormgegeven door vergaande digitalisering. Wat betekent dat voor onze huizen, welke energie wekken we op, kunnen we straks nieren printen en wat gaat robotica betekenen? 

Het gaat hard. Die snelheid van steeds maar verder oprukkende digitalisering beroert natuurlijk ook het onderwijs. Eindelijk heb je een mooi dichtgetimmerd mediaprotocol voor je school waarin je alle zaken bij naam hebt genoemd en duidelijke regels hebt opgesteld. Tevreden leun je achterover en dan …? Hoewel het verbod op smartphones goed wordt nageleefd op je school blijken er toch foto’s gemaakt in de les. Misschien niet aan de smartwatch gedacht?



Konden we maar in de toekomst kijken. Dat kunnen we helaas niet, maar we kunnen wel trends aangeven die direct zullen inwerken op onze Vrije School beginselen. Wat zijn enkele van die trends waar wij als Vrije Scholen mee te maken kunnen krijgen?

Wifi kinderen
Kinderen ‘spelen’ steeds jonger met mobiele devices. Uit onderzoek, dat in mei van dit jaar werd uitgevoerd onder 1000 ouders met kinderen tussen 0 en 7 jaar door Mijn Kind Online (in opdracht van Mediawijzer.net), blijkt dat 1 op de 3 één-jarige kinderen geregeld of vaak op een tablet speelt. In 2012 was dit nog 1 op de 8 één-jarigen. Bij de driejarigen is dit zelfs al meer dan de helft van de kinderen. Vooral educatieve spelletjes, geheugenspelletjes en filmpjes zijn populair. Het merendeel van de ouders is positief over mediagebruik van hun kinderen. Ze zeggen dat het goed is voor de ontwikkeling van hun kind en voor later op school. Cijfers uit Engeland bevestigen deze trend. Ook wij zullen dus meer en meer leerlingen op school krijgen voor wie digitaal mediagebruik al op vrij jonge leeftijd normaal is. In plaats van de wereld voelend en spelend te ontdekken bewegen deze kinderen juist veel minder en spiegelen zij zich aan een tweedimensionale wereld. 

Mobiele leven 
Extend Limits, dat zich bezig houdt met trendwatching en toekomstdenken, richt zich op het toegankelijk maken van signalen, trends en ontwikkelingen die bepalend zijn voor de toekomst. Mobile society is volgens Extend Limits een trend waarin mobiel handelen centraal staat. Steeds meer aspecten van ons leven worden beïnvloed door mobiele technologie. Je moet dan denken aan bijvoorbeeld apps en het mobiele internet. ‘Mobile society is de trend dat ons functioneren steeds afhankelijker wordt van mobiele technologie en verrijkt door mobiele dienstverlening die daadwerkelijk contextueel en persoonlijk is’, aldus Extend Limits. Dit alles zal invloed hebben op de wijze waarop we onze dag indelen en onze tijd besteden. Het CBS geeft wat cijfers. De sturing van eigen gedachten, gevoelens en wilsimpulsen en het onderscheid tussen de eigen binnenwereld en de buitenwereld van opgroeiende kinderen raken hiermee in de verdrukking. 

Access-soires
Steeds meer ‘gewone’ (gebruiks)voorwerpen als brillen (Google Glass), horloges en ook kleding krijgen een digitale component. Hier zul je op school duidelijke afspraken over moeten gaan maken en gezien de snelle ontwikkelingen dienen protocollen dan ook niet te specifiek zijn. 



Bloei van de beeldcultuur
Extend Limits: De beeldcultuur wordt officieel omschreven als een maatschappelijke ontwikkeling waarbij visuele beelden een indringende rol spelen in communicatieve situaties. De beeldcultuur bestaat al jaren maar versnelt nu door nieuwe technologische mogelijkheden. De beeldcultuur is een duidelijke trend binnen communicatie. We denken en doen steeds meer in beeld. Wat gebeurt er echter als tekstuele communicatie onder druk komt te staan? Kunnen leerlingen straks nog de concentratie opbrengen om een heel boek of artikel te lezen? En wat betekent dat voor ons onderwijs? En dan is er ook nog Manfred Spitzer, een Duitse psychiater. Hij betoogt in zijn boek Digitale Dementie: hoe wij ons verstand kapotmaken dat kinderen leren van werkelijk contact met mensen, van echte ervaringen – en niet van beeldschermen überhaupt. Hoe nemen wij stelling?

Mobiel leren 
Heeft te maken met de beschreven bloei van de beeldcultuur. Je bent momenteel als docent al lang niet meer de enige leverancier van kennis. Eerder al schreef ik over de Massive Open Online Cources en de Kahn Academy die voor iedereen beschikbaar zijn op het internet. Jongeren zoeken en bieden zélf informatie middels hun eigen online platformen. Deze platformen zullen voor de buitenwacht steeds meer onzichtbaar én ontoegankelijk zijn. Wie goed naar zijn leerlingen luistert weet dat zij ondertussen naast de gewone docent onderling ook gebruik maken van docenten die hun lessen en uitleg van een bepaald onderwerp online hebben gezet. Sommige scholieren bekijken filmpjes via YouTube ter voorbereiding op hun examen, anderen gebruiken HuiswerkTV. Op virtuele platforms vinden experts en leerlingen of geïnteresseerden elkaar. Wat zal dit gaan betekenen voor de relatie docent-scholier?

3D printen
De hype van dit moment is 3D printen. Alhoewel de basis van het huidige 3D printen al in de jaren zeventig van de vorige eeuw werd gelegd, gaat het nu heel snel en wordt soms gesproken van de Derde Industriële Revolutie. Als we naar het productieproces van goederen kijken wordt ontwerpen (de fase waarin bijvoorbeeld Nederland goed is) hiermee veel belangrijker. De productie wordt steeds minder waardevol en hoeft ook niet meer in lage lonen landen plaats te vinden.
Liever 3D printen dan blijven figuurzagen kopte Trouw op 1 Oktober van dit jaar. Daarmee doelt de krant op het voorstel van Tweede Kamerlid Anne-Wil Lucas om kinderen op de lagere scholen niet te leren figuurzagen, maar te onderwijzen in het ontwerpen van 3D-modellen. Lucas kijkt naar Engeland waar de Britten op hun scholen het onderwijs in 3D-modelleren willen integreren. Engeland wil ver gaan: Kinderen vanaf 5 jaar krijgen vanaf 2014 technologielessen waarin ze leren over de laatste ontwikkelingen. Tussen 5 en 7 jaar leren ze met met verschillende middelen hoe ze structuren kunnen bouwen. Vanaf 7 jaar krijgen ze een introductie over het gebruik van elektronische systemen in producten. Op het voortgezet onderwijs moeten kinderen zelf producten ontwerpen en presenteren. 3D-printers komen standaard in elke school. Op 21 Britse scholen wordt nu met steun van het ministerie van Onderwijs geëxperimenteerd met 3D-printers. Binnenkort worden voor zestig andere scholen 3D-printers aangeschaft. De al eerder aangehaalde Extend Limits ziet de consument in de toekomst ook producent worden. Technologie zorgt ervoor dat het creatieproces steeds toegankelijker wordt en de ongelimiteerde toegang tot kennis en kunde maakt dat de creatieve geest van een ieder kan uitmonden in producten. De 'Do It Yourself' trend ontwikkelt zich naar een trend van grenzeloos creëren. Maar ..., in plaats van figuurzagen?

Star Trek nu
De zichtbare grens tussen technologie en mens verdwijnt. Dit houdt in dat de menselijke natuurlijke gebreken en/of zwakheden door technologie steeds vaker worden opgeheven. Technologie komt in het menselijk lichaam terecht en kan hiermee lichamelijke functies versterken, verbeteren, ondersteunen enzovoort. Belangrijk aspect binnen deze trend is de grens van wat wel en wat niet ethisch acceptabel is. Extend Limits noemt deze trend de Rise of Humanware. Tegenlicht wijdde een aflevering aan de Techmens.

Herwaardering offline
Onlangs nog was in het nieuws dat de student Bram van Montfoort een heel jaar leefde zonder online te zijn. Hij maakte aan het begin van zijn project bekend een jaar zonder internet en mobiele telefoon te willen leven. Als experiment, want hij merkte dat hij meer en meer online was. Om de haverklap checkte hij Facebook, Twitter en Gmail en ook nog even YouTube om te kijken hoe vaak zijn filmpjes waren bekeken. Hij kon zich geen leven zonder internet voorstellen. Nu heeft hij er een (papieren) boek over geschreven. De auteur doet uitgebreid verslag van zijn ervaringen, hoe boeken, telefoon, radio en televisie weer belangrijk worden, net als de bibliotheek en brieven schrijven, maar ook dat hij eenzaam is, want hoe spreek je af? Studiepunten halen ging veel sneller, want hij had nu zeeën van tijd. Bij Extend Limits heet de trend Contra Digitaal. Je kunt op de site ikbenoffline het offline ganzenbordspel aanvragen als je ook moeite hebt met het inlassen van een Sociale Media pauze. ‘Ben jij geneigd om elke minuut je mobieltje te checken? Slaap je soms te weinig omdat je te lang online bent? Vind jij jezelf verslaafd aan Sociale Media? In al die gevallen maakt het offline ganzenbordspel social media stress bespreekbaar’, aldus de site.
In deze trend passen ook stilteruimtes binnen scholen waar je geen gebruik mag maken van internet en mobiele apparaten. Ook onze school werkt momenteel aan (bouw)plannen om een dergelijke permanente stilteruimte te faciliteren.

Het zijn zo maar wat trends die onze school en ons onderwijs zeker gaan raken. Misschien heb je aanvullingen of heb je een mening over enkele van de gesignaleerde trends? Reageer! 

Voor nog meer toekomst : Simplyzesty

Geen opmerkingen:

Een reactie posten